Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın (TİHV) İnsan Hakları Raporu’nda 2020 yılında yaşanan hak ihlallerine değinilerek “Siyasal iktidar salgını baskıyı daha da artırmanın fırsatı haline getirdi” değerlendirmesi yapıldı.
TİHV, 2020 yılı Türkiye İnsan Hakları Raporu’nu yayınladı. Raporda, 2020 yılında hak ve özgürlüklerdeki geriye gidişte Covid-19 salgınının önemli bir faktör olarak öne çıktığı belirtildi.
Raporda, Covid-19 süreci ile ilgili, “Salgın ile mücadeleyi bir önleme ve halkın sağlığını koruma sorunu olarak değil de militarist bir zihniyetle güvenlik sorunu hâline getiren siyasal iktidar, bu süreci erkini daha da merkezileştirmenin ve toplum üzerindeki baskı ve kontrolünü daha da artırmanın bir fırsatı hâline getirmiştir” ifadeleri kullanıldı.
ANKA’dan Sinan Tartanoğlu’nun haberine göre; raporda dikkat çeken verilerden bazıları şöyle:
2020 yılında yaşam hakkı ihlal edilen en az 3 bin 291 kişi hayatını kaybetti. En az 2 bin 427 işçi iş cinayeti sonucu yaşamını yitirdi. Her gün en az 6 işçi iş cinayeti sonucu yaşamını yitirdi. En az 741 işçi Covid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi.
En az 284 kadın, erkekler tarafından öldürüldü. Şüpheli bir şeklide ölen veya intihar ettiği iddia edilen kadın sayısı ise en az 255. Aynı süre içinde öldürülen çocuk sayısı ise 26.
Salgın nedeniyle 2020 yılında 322 sağlık emekçisi yaşamını yitirdi.
En az 140 olayda en az 404 kişi işkence ve kötü muamelelere maruz kaldı ve en az 86 kişi yaralandı. Tespit edilen 139 olayın 22’si ev baskınları sırasında, 86’sı açık alanlarda ve 31’i resmi gözaltı merkezlerinde meydana geldi. 1 olayda ise zorunlu askerlik görevini yapan 1 kişi işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldı.
Cezaevlerinde en az 35 mahpus yaşamını yitirdi. 8’i Covid-19 salgını nedeniyle olmak üzere 19 hasta mahpus yaşamını yitirdi. Şüpheli bir şekilde yaşamını yitiren mahpus sayısı 3. Salgın kapsamında gerekli önlemlerin alınmaması, 50’si ağır 1564 hasta mahpus açısından da risklere ve hak ihlallerine yol açtı. Hastane sevkleri düzenli yapılmadığı için mahpusların muayene ve tedavileri aksadı.
En az 72 basın çalışanı ve 1 yazar gözaltına alındı. En az 25 gazeteci 2020 yılı içinde tutuklandı, 17 gazeteci ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. 2020 yılında en az 239 gazeteci ve basın çalışanı haklarında açılan 129 davada yargılandılar. Sonuçlanan davalarda 41 gazeteci toplam 173 yıl 11 ay 7 gün hapis cezası ve 34.160 TL para cezası ile cezalandırıldı. 32 gazeteci beraat etti, 5 dava ise düşürüldü. Ayrıca 32 gazeteci hakkında soruşturma başlatıldı. 5 gazeteciye, 2 basın kuruluşuna, 1 ilde Gazeteciler Cemiyeti’ne ait araca saldırı düzenlendi; 3 gazeteciye saldırı girişiminde bulunuldu. 5 gazeteci ve 1 yazar tehdit edildi, 1 gazeteci ise kendilerini istihbaratçı olarak tanıtan kişilerce ajanlık dayatmasına maruz kaldı. 2020 yılında en az bin 79 habere, 97 internet sitesine, 635 internet adresine, aralarında Fransız mizah dergisi Charlie Hebdo’ya ait sosyal medya hesabının da olduğu 10 sosyal medya hesabına ve 301 içeriğe erişim mahkeme kararlarıyla engellendi. Ayrıca henüz basılmamış olan bir kitap ile bir gazete sayısı da mahkeme kararıyla yasaklandı.